Dë.nimi i sigurisë maksimale në Florence, Kolorado, ADX, është bur.gu më i ruajtur në SHBA. Aty është vendosur Ramzi Yousef, i cili planifikoi të bo.mbardonte Qendrën Tregtare Botërore në vitin 1993, dhe njëri nga komplotistët e 11 shtatorit – Zacarias Moussaoui, Theodore Kaczynski, i njohur si Unabomber dhe Richard Reid, një su.lmues bo.mbash me këpucë.
Pas bo.mbardimeve të Maratonës së Bostonit, 21-vjeçari Djhachar Tsarnaev u dë.nua me vd.ekje, gjithashtu u bë banor i ADX-së, një vend i monitoruar nga ar.matime të rënda 24 orë në ditë. Dymbëdhjetë kulla të mëdha me roje të ar.matosura janë ngritur mbi ndërtesa me tulla, ndërsa pjesa e sipërme e murit shtrihet mbi tela me gjemba në majë të murit, i cili pjesërisht mbikëqyr malet me dëborë aty pranë.
“Sapo të kalojnë nëpër derën e përparme, ju mund të shihni se si ndryshon shprehja e tyre e fytyrës … Është një moment kur ata e kuptojnë se çfarë i pret. Në një pikë, ata shikojnë bukurinë e maleve shkëmbore në sfond dhe kur hyjnë, kjo është hera e fundit që do ta shohin atë përsëri”, thotë ish-roja nga ADX Robert Hood.
“ADX është jeta pas vd.ekjes, diçka që zgjat për pjesën tjetër të jetës dhe, sipas mendimit tim, është më keq se vd.ekja”, thotë Hood, i cili ka punuar në bu.rg mes viteve 2002 dhe 2005.
Shumica e 400 të bur.gosurve, ditët i kalojnë në një q.eli të vogël betoni 23 orë në ditë. Ushqimi iu servohet përmes hapjeve të vogla në derë. Shtrati është prej betoni, dhe ka një dyshek të hollë dhe batanije.
Në q.eli, ata kanë një dritare që lejon hyrjen e një drite të vogël, por të bur.gosurit nëpërmjet saj nuk mund të shohin asgjë përveç ndërtesave. Në q.eli ka gjithashtu karrige dhe tavolina fikse betoni, dhe muret e forta i pengojnë të shohin ose të komunikojnë.
Një ndërtesë që kontrollon absolutisht çdo gjë
“Arkitektura e kësaj ndërtese kontrollon gjithçka, është projektuar ashtu që të bur.gosurit nuk mund ta shohin qiellin me qëllim, Ata kanë vendosur gjemba, në mënyrë që as helikopterët të mos të zbresin”, shpjegon Hood.
Të bur.gosurit pothuajse as nuk komunikojnë me askënd përveç rojeve dhe personelit të bu.rgjeve. Kur lënë qelitë, ata duhet të kenë li.dhur këmbët, krahët dhe barkun, dhe përcillen nga rojat.
Rekreacioni në kafaz të hapur mundësohet një orë në ditë, por nuk bëhet në hapësirë më të madhe se qelitë e tyre. Përveç kësaj, brenda kafazit mund të shohin vetëm qiellin. Për të arritur atje, ata duhet të kalojnë nëpër disa qindra kamera ndërsa hapin dhe mbyllin dyert e lëvizshme metalike.
Në disa qe.li, ka radio marrës dhe televizorë bardh e zi që mund të shoqërohen nga një program fetar, edukativ ose program me interes të përgjithshëm.
Letrat dhe intervistat monitorohen gjatë gjithë kohës dhe të bur.gosurit detyrohen të pastrojnë dushet.
Niveli i lirisë në dispozicion të të bur.gosurve për ma.shtrime të mëdha përcaktohet nga Ministria e Drejtësisë dhe agjencive që hetojnë dhe ndjekin ak.uzën, dhe jo personeli i bu.rgut.
Ata më të kë.qijtë gjenden në seksionin H që është nën masa të veçanta të sigurisë, dhe ata mund të vizitohen vetëm nga avokatët dhe anëtarët e tyre më të afërt të familjes. Të bur.gosurit gjatë një vizite janë të ndarë nga vizitori përmes një dritareje qelqi dhe komunikojnë me telefon, transmeton ksp. Të gjitha bisedat personale monitorohen, dhe vetëm intervistat ligjore dhe komunikimet me shkrim me avokatët konsiderohen të privilegjuara dhe personale.
Të bur.gosurit e ADX-së konsiderohen si më të dhu.nshmit dhe ka shumë te.rroristë. Shumë prej tyre tashmë janë në b.urg, duke vr.arë të bur.gosur ose vizitorë, dhe shumë prej gjyqtarëve amerikanë besojnë se ata meritojnë të përfundojnë në ADX.
Disa vjet më parë, kundër Zyrës së Bur.gut u ngrit padi për shkak të izolimit të vështirë, pa kontakt të drejtpërdrejtë me njerëzit, duke shkaktuar zh.dukjen e plotë të çdo kapaciteti shoqëror te të bur.gosurit, veçanërisht tek ata me probleme mendore.
Në padi thuhej se një pjesë e mirë e të të bur.gosurve në ADX vazhdimisht qa.jnë, bërtasin dhe go.dasin muret e qe.live të tyre.
“Disa prej tyre pri.ten me zhiIetë, me eshtra të mprehta të pulave, ose të çdo objekti tjetër që mund të t’iu shërbejë për pr.erje. Disa prej tyre hanë edhe gjësende të rrez.ikshme, si pjesë të televizorëve ose radiove”, thuhej ndër tjera në padi.
“Të bur.gosurit kanë biseda të kujdesshme me zërat që dëgjojnë në kokë, disa që shk.atërrojnë shpë.rthimet e tyre në muret e qelizave apo që i shtënin rojet”.
Qëkur bu.rgu u hap në nëntor të vitit 1994, gjashtë të bur.gosur kanë kryer vet.ëvrasje. Por jo të gjithë të bur.gosurit janë të njëjtë. Për shembull, Unabobmer, ose Ted Kaczynski, kaluan shumicën e kohës në bu.rg duke lexuar. Psikologët thonë se ai është vr.asës jashtëzakonisht inteligjent që flet disa gjuhë të huaja, ka diplomuar në fakultet dhe se qetësia e tij në bu.rg nuk është një surprizë.
Të tjerët janë praktikisht “të vd.ekurit e gjallë”, të cilët do të kalojnë gjithë jetën në katër mure. I bur.gosuri Djhokhar Tsarnaev është më i vështirë për të qëndruar në një bu.rg të tillë të rëndë. Është i ri dhe para tij janë 50 vjet bu.rg nëse nuk falet nga komisioni për amnisti, por shanset janë minimale.
Jo të gjithë të bur.gosurit si Kaczynski, të cilët kurrë nuk do t’i shihni duke gjuajtur ose duke folur me veten, shumë prej tyre nuk di të lexojë, nuk kanë arsimim formal nga bota e jashtme që do t’i shtynte të bënin diçka. Ata në këtë gjendje bëhen paranoik dhe disi të çm.endur, dhe pothuajse të gjithë kanë disa dën.ime të përjetshme.